UFO là chữ viết tắt của
unidentified flying object trong tiếng Anh (tức là "vật thể bay không xác định")
chỉ đến vật thể hoặc hiện tượng thị giác bay trên trời mà không thể xác
định được đó là gì thậm chí sau khi đã được nhiều người nghiên cứu rất
kỹ. Nhiều UFO được miêu tả có đặc tính lạ, và đã có người suy xét rằng
những UFO là tàu vũ trụ được chế tạo bởi sinh vật ngoài Trái
Đất. Chưa có các chứng cứ rõ ràng theo khoa học tự nhiên rằng tàu vũ trụ như vậy
tồn tại, tuy có nhiều loại chứng cứ dấu vết đang được bàn cãi trong cộng đồng. Nhiều nhà UFO học cho rằng hiện nay đã
có chứng cứ rõ ràng nhưng các chính phủ đang che giấu chúng, có thể vì e
ngại sự lan rộng của nỗi hoảng sợ và tình trạng chia rẽ nếu để lộ ra
những thông tin như vậy.
Lịch sửNhững sự kiện trong lịch sử xa xưaVật thể lạ xuất hiện trên bầu trời và trên mặt đất đã được ghi nhận
nhiều lần trong lịch sử.
- Cuốn kinh Cựu Ước Ezekiel đã mô tả hình ảnh tựa như sự lên xưống của
một vật thể trên bầu trời với khói và các bánh xe lồng vào nhau.
- Trong suốt thời kỳ ngự trị của Pharaoh Thutmose III khoảng những năm 1450 trước công
nguyên, đã lời mô tả về nhiều "vòng tròn lửa" sáng hơn cả mặt trời, kích
thước chừng 5 mét xuất hiện trong nhiều ngày [1]. Cuối cùng chúng biến
mất sau khi bay cao lên trời.
- Nhà thơ La Mã Julius Obsequens đã viết như thế này vào năm 99 trước
công nguyên : "ở Tarquinia lúc chạng vạng tối, một vật thể tròn giống
một khối cầu, một cái khiên tròn, bay lên bầu trời từ hướng tây sang
hướng đông".
- Quân đội của Alexander Đại đế năm
329 TCN khi băng qua một con sông để tới Ấn Độ đã từng nhìn thấy "hai
cái khiên bằng bạc" trên bầu trời. Năm 322 trước công nguyên, khi
Alexander đang vây hãm Tyre ở Phoenicia, một "cái khiên bằng bạc" khác
lại chuyển động theo dạng tam giác nhỏ hơn "những cái khiên" đã xuất
hiện.
- Trong những ghi chép La Mã cổ thỉnh thoảng cũng đề cập đến "những
cái khiên" hay thậm chí "những tên lính" được nhìn thấy trên bầu trời.
- Ngày 24 tháng 11 năm 1235, đại tướng Yoritsume và quân lính nhìn
thấy những quả cầu sáng bay theo đội hình bất thường trên bầu trời ban
đêm gần Kiyoto, Nhật Bản. Quân sư của ông nói rằng ông đừng bận tâm --
đó chỉ đơn thuần là gió thổi làm các ngôi sao đung đưa mà thôi[2][3].
- Một bản báo cáo riêng đã được dâng lên Nhật hoàng, và những sự xuất
hiện khác cũng xảy ra tương tự ở Nhật Bản vào năm 1361.
- Ngày 14 tháng 4 năm 1561, bầu trời vùng Nürnberg
bị che phủ bởi nhiều vật thể hình khối trụ và cầu, hệt như một trận
chiến trên không trung. Sự kiện này đã được hàng trăm người làm chứng,
nó cũng giống như sự kiện ở Basel năm 1566, khi mà vô số quả cầu đen,
cháy sáng rực xuất hiện.[4][5](hình bên phải).
Những hiện tượng đó thường được gán cho là điềm báo tương lai hoặc
tôn giáo, thiên thần. Một số nhà nghiên cứu hiện nay tin rằng chúng
tương đồng với các báo cáo UFO thời hiện đại.
Những báo cáo đầu tiên vào thời hiện đạiTrước khi thuật ngữ "đĩa bay" và "UFO" ra đời, có rất nhiều báo cáo
về những hiện tượng trên không trung không kỳ lạ, không thể nào xác định
được, từ giữa thế kỷ 19 tới đầu thế kỷ 20.
- Tháng 7 năm 1868 được coi là báo cáo lần đầu tiên trong thời hiện
đại về UFO, ghi nhận ở thành phố Copipapo, Chile.[6
- Ngày 25 tháng 1 năm 1878, nhật báo Denison đăng tin một nông
dân địa phương là John Martin đã nhìn thấy một vật thể rất lớn, tối,
hình tròn giống như một cái khí
cầu bay với tốc độ "kinh khủng".
- Ngày 17 tháng 11 năm 1882, nhà thiên văn E.W.Maunder của đài thiên
văn Greenwich mô tả trên báo cáo quan sát "một vị khách từ bầu trời" với
"dạng đĩa", "hình cá đuối". Nó có nhiều đặc điểm khác so với một quả sét
hòn. Nhiều năm sau, Maunder viết rằng nó trong y hệt khí cầu Zeppelin. Vật thể lạ đó cũng được nhiều nhà
thiên văn châu Âu quan sát thấy.
- Năm 1896–1897, những
con tàu bay bí ẩn được ghi nhận ở Mỹ, mặc dù một vài trong số các báo cáo này ngày
nay đã biết là do những trò đùa cố ý. Bí ẩn đĩa bay cũng xuất hiện ở Anh trong suốt Thế chiến thứ nhất.
Nó được cho là những khí cầu do thám của Đức
trước khi tham chiến trên bộ. Nỗi sợ hãi tương tự cũng có ở New
Zealand và Australia năm 1909.
Tranh khắc gỗ năm 1566 của Hans Glaser về sự kiện huyền bí năm 1561 ở
Nürnberg
- Có rất nhiều báo cáo về những con tàu biết bay bí ẩn ở các nước vùng
Scandinavia
vào những năm 1930. Ở châu
Âu, suốt Thế chiến thứ hai, "Foo-fighter" (những quả bóng sáng chói trong đêm
tối đuổi theo máy bay) được phi công của cả phe Đồng Minh và phe
Trục báo cáo. Năm 1946, có một "làn sóng" xôn xao về những chứng kiến
"những quả rocket ma" xuất hiện trên bầu trời vùng Scandinavia
- Giai đoạn UFO hiện lại bắt đầu với sự kiện thương gia người Mỹ Kenneth Arnold khẳng định rằng mình đã tận mắt trông thấy
UFO gần đỉnh Rainier, Washington. Arnold nói rằng ông ta đã nhìn thấy
chín vật thể bay với "tốc độ không thể tin nổi" và ở độ cao ít nhất cũng
phải 10.000 ft (3.000 m). Tuy nhiên, những UFO mà Arnold miêu tả chưa
hoàn toàn đúng là dạng đĩa, ông ta miêu tả sự chuyển động của nó tương
tự như cái đĩa nhảy vụt lên khỏi mặt nước, đó là nguồn gốc của thuật ngữ
đĩa bay.
Một bước tiến quan trọng tron lĩnh vực UFO xuất hiện năm 1970 với sự
xuất bản của cuốn sách
Chariots of the Gods của Erich von Däniken. Cuốn sách nói rằng sinh vật ngoài Trái
Đất đã từng viếng thăm Trái Đất hàng nghìn năm trước, đồng thời giải thích
rất nhiều hình ảnh "giống UFO" từ nhiều tư liệu khảo cổ "bí ẩn không
thể giải thích nổi" (chẳng hạn các kim tự tháp Ai Cập). "Giả
thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa" đã truyền cảm hứng cho
nhiều người đọc, mở ra các suy diễn tiếp theo, trong đó có một quyển
sách là "Kinh thánh và đĩa bay" (
The Bible and Flying Saucers)
của Barry Dowing, đã làm sáng tỏ nhiều hiện tượng huyền thoại kỳ ảo trên
không trung được ghi lại trong Kinh
Thánh mà thực tế có thể là dấu vết sự tiếp xúc với sinh vật ngoài
Trái Đất. Có nhiều giả thuyết cho rằng sinh vật ngoài Trái Đất đã hỗ trợ
cho quá trình tiến hóa của loài người.
Xem thêm Danh sách tiêu biểu
về những hiện tượng UFO[sửa] Từ nguyênNgày 25 tháng 1 năm 1878, nhật báo
Deninson viết rằng John Martin,
một nông dân địa phương, ngày hôm trước đã báo cáo về sự kiện mình nhìn
thấy một vật thể to, đen, dạng đĩa bay giống với cái khí cầu đang bay
"với vận tốc kinh khủng", và cũng sử dụng từ "cái đĩa" để miêu tả vật
thể bay không xác định. Khoảng 70 năm sau đó, năm 1947, phương
tiện truyền thông sử dụng thuật ngữ "đĩa bay" để miêu tả những vật thể
bay không xác định như Kenneth Arnold đã thấy.
Chín vật thể mà Kenneth Arnold đã nói tới chưa hẳn là có hình dạng
"đĩa bay". Arnold lúc đầu miêu tả và vẽ hình tám vật thể mỏng, phẳng,
phía đầu thuôn tròn còn phía sau vát cụt trở thành một điểm. (Xem Kenneth Arnold để thấy hình vẽ và các miêu tả chi tiết).
Hình vẽ vật thể thứ chín, có phần to hơn, dạng boomerang hoặc hình lưỡi liềm. Dù sao đi nữa,
nhiều năm sau, Arnold đã đề nghị sửa cụm từ "giống một cái đĩa" thành
"đĩa bay".
Trong tiếng Anh, một thuật ngữ khác cũng được các phương
tiện truyền thông quen sử dụng là "
flying disks" cũng như "
flying
saucer".
Giữa năm 1950,
một khảo sát cho thấy thuật ngữ "đĩa bay" đã ăn sâu vào trong ngôn ngữ
bình thường ở Mỹ. 94% số người được hỏi cho là đã
quá quen thuộc với nó, và nó xuất hiện thường xuyên trong tin tức, khá
nổi tiếng, vượt trên cả
universal military training (75%),
bookie (người đánh cược ngựa chuyên nghiệp) (67%), hay
cold war (chiến tranh lạnh)
(58%).
"Đĩa bay" là thuật ngữ thông dụng dùng cho hầu hết mọi vật thể bay
không xác định trên không trung suốt từ cuối thập niên 1940 đến thập niên 1960, thậm chí ngay cả khi chúng
không thật sự có dạng đĩa. Thuật ngữ này càng trở nên phổ biến hơn vào
cuối thập niên 1960. Việc sử dụng "UFO" thay cho "đĩa bay" được đề nghị
lần đầu tiên năm 1952 bởi Edward J.Ruppelt - chủ biên
Project Blue
Book của không quân Hoa Kỳ, ông ta cảm thấy "đĩa bay" không đủ khả
năng nắm bắt mọi khác biệt trong các hiện tượng đang nói tới. Đề nghị
của ông ta nhanh chóng được lực lượng không quân chấp nhận.
Thuật ngữ UFO đã dẫn đến nhiều cuộc tranh luận về ngữ nghĩa. Những
người hoài nghi cho rằng "UFO" chỉ đơn giản nghĩa là vật thể "không xác
định" khi quan sát chứ không phải là không thể giải thích được, như vậy
thì ít liên quan đến sự sống ngoài Trái Đất. Ngược lại, có nhà nghiên
cứu lại cho rằng thuật ngữ trên hoàn toàn đã giới hạn trong những gì
nhìn thấy, mở ra đòi hỏi phải nghiên cứu tiếp, đặt ra thách thức cho
những lời giải thích thông thường.
Trong qui chế của không quân Mỹ năm 1954, có định
nghĩa về
UFOB (
Undentified
Flying
Obbject)
là các vật được chuyên chở bằng máy bay trong những nhiệm vụ, có tính
khí động học hoặc có những điểm đặc biệt, không chuyên dụng cho máy bay,
tên lửa hiện hành, không được nhận diện chính xác như các loại thông
thường, hơn nữa UFOB dành riêng cho mục đích bí mật quốc gia và chắc
chắn "mang tính chất chuyên môn". Rõ ràng UFBO không thể áp dụng để giải
thích những sự kiện nhìn thấy UFO, chẳng hạn hiện tượng ảo giác tự
nhiên hay vật thể nhân tạo, ngoại trừ, có lẽ máy bay chưa từng được biết
đến có nguồn gốc từ nước khác.
Như vậy, chữ "U" trong UFO, thay vì "không xác định (
unidentified)
thì thích hợp hơn phải là chưa thể giải thích được (
unexplained)
hay bất thường (
unconventional).
Trong tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp, thuật ngữ tương ứng với UFO là
OVNI (tiếng Tây
Ban Nha:
Objeto Volador No Identificado; tiếng Bồ Đào Nha:
Objeto
Voador Não Identificado; tiếng Pháp:
Objet Volant Non Identifié).
[sửa] Phát âmRuppelt đề nghị rằng "UFO" nên được phát âm thành một từ – "you-foe".
Điều này chỉ phổ biến ở Anh, còn ở Mỹ, người ta thích đọc theo cách viết tắt hơn,
rõ từng chữ một: "U.F.O.". Nhà vật lý Eward Condon đề nghị nên phát âm là
"ooh-foe", song điều này hầu như bị bác bỏ.
[sửa] UFO và văn hóaKhông cần đợi đến những lời giải thích cuối cùng, UFO đã trở thành
một hiện tượng văn hóa toàn thế giới. Kể từ giữa những năm thập niên 1900, UFO đã là một chủ đề rộng rãi
của nhiều cuốn sách, điện ảnh, bài hát, phim tài liệu và các phương tiện
truyền thông khác. Chủ đề UFO là chủ đề phổ biến sớm nhất trên phương
tiện truyền thông máy
tính. Hàng triệu người có những mức độ ưa thích khác nhau về chủ đề
này.
UFO đóng một phần vai trò trong du
lịch, chẳng hạn ở Roswell, New
Mexico, nơi một UFO có thể bị rơi vào năm 1947. (Xem sự kiện UFO ở Roswell.)
Chiếc tem giá 16 kopeks của Liên bang Xô Viết lấy
chủ đề khoa học viễn tưởng : vệ tinh của người ngoài trái đất.
Một báo cáo thống kê năm 1996 chỉ ra rằng 71% người Mỹ tin rằng chính phủ đang che dấu thông tin về UFO. Một kết quả báo cáo
khác năm 2001
nói rằng 33% số người được hỏi tin rằng "người ngoài Trái Đất đã từng viếng thăm Trái Đất một vài lần trong quá khứ". Hai kết quả
khảo sát dường như đã làm lộn xộn và mâu thuẫn khi xem xét rằng chỉ có
giả thuyết sự sống ngoài Trái Đất mới là lời giải thích cho UFO.
Năm 2002, khảo
sát do kênh truyền hình Sci Fi thực hiện cho kết quả tương tự nhưng tăng
thêm số người tin UFO là khí cụ bay ngoài Trái Đất. Lại có khoảng 70% cảm thấy chính phủ
không chia sẻ mọi thông tin mà họ biết về UFO và sự sống ngoài Trái Đất. 56% nghĩ UFO là thật và 48% tin UFO đã
từng viếng thăm Trái Đất. Dường như người càng trẻ lại càng có niềm
tin đó.
[sửa] UFO và khoa họcUFO học là ngành khoa học khảo sát, nghiên cứu các báo cáo, nhân
chứng về UFO.
Trong khi đa số muốn lờ đi chủ đề này thì một số khác, trong đó có
những người không chuyên nghiệp và một vài nhà khoa học tiếp tục nghiên
cứu. Chất lượng nghiên cứu của những người không chuyên nghiệp lại rất
không đồng đều.
Có một lỗi phổ biến khi cho rằng chỉ có một câu hỏi duy nhất được đặt
ra trong chủ đề này là liệu sự xuất hiện của UFO có phải là đại diện
cho sinh vật có trí tuệ ngoài Trái Đất hay không (như thế sẽ làm thu hẹp
lĩnh vực này và hạn chế tranh luận). Đặt tính xác đáng vật lý của UFO
ra một bên, khi nghiên cứu UFO trong lĩnh vực văn
học dân gian và nhân chủng học thì ít nhất cũng có thể tìm
thấy những khám phá mới trong lĩnh vực tâm lý học (cá thể và xã hội).
Từ cuối thập niên 1940, mọi người trên khắp thế giới
đã trở nên quen thuộc với báo cáo về UFO. Các báo cáo có phạm vi rộng
lớn với nhiều trường hợp, gồm có các hành
tinh, ngôi sao, hệ thống sắp xếp các đám mây, sét
hòn, trò đùa cố ý, thử nghiệm máy bay chiến đấu, ảo giác và tàu vũ trụ của sinh vật ngoài Trái
Đất. Bất chấp số lượng lớn các báo cáo và sự chú ý của dư luận,
cộng đồng khoa học rất ít quan tâm đến UFO. Một phần là do trên thực tế
không có những quỹ hỗ trợ cộng đồng hay chính phủ nhằm trợ giúp việc
nghiên cứu UFO.
UFO là chủ đề của nhiều nghiên cứu khác nhau trong suốt nhiều năm và
đang được mở rộng phạm vi sang khoa học chính xác. Một số cơ quan chính
phủ và quân đội của Hoa Kỳ,
Canada,
Anh,
Pháp,
Thụy Điển, Bỉ, Brasil, Mexico, Tây
Ban Nha và Liên bang Xô Viết đã
nhiều lần đưa ra các báo cáo nghiên cứu UFO. Mặc dù gặp vô cùng bối rối
trong nhiều trường hợp, song không chính phủ nước nào dám công khai đề
xuất rằng UFO đại diện cho dạng sinh vật có trí tuệ ngoài Trái Đất.
Vật thể bay không xác định xuất hiện trên bầu trời sao
Hỏa. Ảnh do xe tự hành
Spirit của NASA chụp
Bất chấp nhiều trường hợp không giải thích được, ý kiến nói chung của
cộng đồng khoa học là có thể tất cả mọi chứng kiến về UFO, về cơ bản là
kết quả do nhầm lẫn khi quan sát hiện tượng tự nhiên hay nhân tạo, trò
đùa cố ý hoặc hiện tượng tâm lý như ảo giác hoặc bệnh lý trong giấc ngủ
(thường giải thích hiện tượng thấy bị người ngoài Trái Đất bắt cóc).
Thống kê của lực lượng Không quân Hoa Kỳ cho biết những giải
thích như thế chỉ chiếm 1% trong tổng số các trường hợp. Song vẫn còn
nhiều giảng viên, giáo sư cảm thấy chủ đề này thật là lãng phí thời
gian, các chứng cứ thiếu độ tin cậy.
Mặc dù vậy, cũng có ít giáo sư, giảng viên đang tự nghiên cứu chủ đề
này. Theo một cuộc khảo sát, do việc ít tìm hiểu, nghiên cứu chủ đề đã
làm tăng số người theo phe phản đối, đồng thời tạo nên một xu hướng
"không chịu chấp nhận".
Có lẽ giả thuyết nổi trội hơn cả giữa những người ủng hộ là giả
thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm mặc dù giả thuyết huyền bí về
UFO cũng có khi được đưa ra.
Những lý do khác được trích dẫn, thể hiện thái độ coi thường của cộng
đồng khoa học về chủ đề này:
- Lý luận rằng sinh vật ngoài Trái Đất không thể có lúc đó bởi lẽ
khoảng cách và năng lượng đòi hỏi cho việc di chuyển qua không gian,
giữa các hành tinh trong thời gian hợp lý (theo như các định luật vật lý
đã biết hiện nay).
- Nhiều báo cáo không đáng tin cậy hoặc thiếu thỏa đáng về mặt vật lý
nói riêng và khoa học nói chung.
- Nhiều hoàn cảnh có thể dẫn đến nhầm lẫn khi quan sát vật thể thông
thường, chẳng hạn khi nhìn qua một khoảng cách trên bầu trời - cách tiếp
cận như thế có thể gây nên ấn tượng mạnh ngay từ cái liếc nhìn ban đầu.
- Sự cảm tính nói chung bao trùm khắp chủ đề, trong đó có thể kể đến
cách nhìn nhận của nhiều người nghiên cứu nghiệp dư thiếu những trang bị
kiến thức khoa học đúng đắn.
Nhiều nhà khoa học đồng ý rằng hình ảnh tàu vũ trụ của sinh vật ngoài
Trái Đất là không có thật, lại có ý kiến cho rằng thái độ báo cáo thiếu
suy luận cá nhân mà chỉ hiểu được nguyên theo giả thuyết đó. Tại sao,
ví dụ, hiện tượng xuất hiện với tần số lớn trong hàng thập kỷ mà lại
không thấy nỗ lực cố gắng của sinh vật ngoài Trái Đất nhằm thể hiện sự xuất hiện mơ hồ của
chúng? Hay là, nếu một nền văn minh ngoài Trái Đất đã dự định vẽ bản đồ hoặc khảo sát Trái Đất, như giả thuyết, tại sao nó phải thực hiện
trong thời gian dài đến thế, trong khi với kỹ thuật của
chúng lúc nay, chẳng hạn vệ tinh, có thể làm
việc đó rất nhanh chóng.
- Phần nhiều trong số lý lẽ nghi ngờ chỉ dựa vào việc đoán chừng, giả
thuyết về ý đồ và kỹ thuật của sinh vật ngoài Trái Đất. Tại sao chúng phải che dấu sự tồn tại của
chúng? Tại sao mối quan tâm của chúng chỉ hạn chế hướng vào các quan
sát vật lý đơn giản? Tại sao việc di chuyển giữa các hành
tinh gần như không thể, tóm lại, về căn bản chỉ biết thừa nhận kỹ thuật và khoa
học của chúng hiện đại, cao cấp hơn nhiều so với nhân loại ngày
nay.
- Một số lý lẽ thiếu sự hiểu biết. Rất nhiều các hiện tượng, ví dụ "ánh
sáng kỳ lạ trên bầu trời", có thể dễ dàng là do nhầm lẫn đơn giản,
còn cấu trúc vật thể thay đổi ở mức độ hẹp, thường do hiệu ứng vật lý
(xem ở dưới).
Theo một cuộc khảo sát chính thức năm 1977 của Hiệp hội Thiên văn Hoa Kỳ
(
American Astronomical Society) thì đa số người trả lời (1356
người, hơn một nửa số thành viên cơ quan) nghĩ UFO xứng đáng được nghiên
cứu và tỏ ý muốn đóng góp thời gian và chuyên môn cho cho việc nghiên
cứu, cụ thể:
- 53% cảm thấy UFO chắc chắn hoặc có thể là một chủ đề đáng được
nghiên cứu khoa học trong tương lai, đối lập với 20% cảm thấy
chắc chắn hay có lẽ không phải vậy.
- 80% bày tỏ thiện chí đóng góp trong việc giải đáp bí ẩn UFO.
- Việc thiếu kiến thức đã làm cho những người theo phe phản đối thiếu
ham muốn nghiên cứu. Chỉ 29% trong số người dành ít hơn 1 giờ để đọc chủ
đề cảm thấy nghiên cứu sâu hơn nữa là hợp lí, đối lập với 68% số người
đã dành trên 300 giờ.
- Những nhà khoa học trẻ có đam mê hơn những nhà khoa học lớn tuổi.
- Số người theo phe phản đối chống giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất
viếng thăm tăng cao. Có lẽ cách giải thích thông thường như trò lừa đảo
hoặc máy bay thông dụng/không thông dụng hay hiện tượng tự nhiên đã tăng
số người theo phe hoài nghi từ 30% đến 23%, đối lập với 3% tin UFO thực
sự là phi thuyền của sinh vật ngoài Trái Đất.
Một khảo sát khác thực hiện năm 1973 trên 400 thành viên Viện Hàng
không Vũ trụ Hoa Kỳ, khoảng 2/3 nghĩ rằng UFO có thể có thật, có lẽ hoặc
nhất định là một vấn đề có ý nghĩa khoa học. 5% nói rằng họ đã từng
chứng kiến UFO, 10% nghĩ UFO đến từ vũ trụ.
Tác giả khảo sát đã trên chú ý tính chất nghiêm túc trong những người
trả lời, có thể họ sợ sự chỉ trích từ phía các đồng nghiệp và danh
tiếng bị nhạo báng. Nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu UFO nhưng
thích làm việc yên tĩnh một mình hơn bởi sợ bị nhạo báng.
_Trung Đức_(st)